In een goed bezocht Zincafé op 24 maart 2023 sprak Kathleen Ferrier over Slavernijverleden en identiteitsdenken.
Vanwege haar achtergrond als dochter van de eerste president van Suriname, is zij zowel persoonlijk betrokken als deskundig op dit terrein. Zij was lid van de Tweede Kamer en is nu voorzitter van de Nederlandse Unesco-commissie.
Na haar inleiding volgde een levendig gesprek met de aanwezigen.
Kathleen Ferrier begon met het vertellen van een pijnlijke ervaring uit haar eigen leven. In 1973 kwam ze als 15-jarige naar Nederland en ging naar de middelbare school. Ze vertelde: “Ik was heel nerveus, maar gelukkig was de eerste les Frans.
Daar was ik goed in. Maar toen ik me voorstelde aan de docent en vertelde dat ik uit Suriname kwam, antwoordde die: ‘Uit Suriname? Dat wordt niks met Frans, ga maar zitten.’” Op haar eindexamen had ze een 9 voor Frans! Dat was haar eerste confrontatie met vooroordelen t.a.v. mensen van kleur.
De nasleep van de trans-Atlantische slavenhandel speelt volgens haar nog steeds een rol in de huidige maatschappij. Zie bijv. het etnisch profileren door de Marechaussee. Gelukkig veroordeelde de rechter dat, maar
toch…Ook bij de toeslagenaffaire speelde etnisch profileren een rol. Alle vormen van discriminatie zijn volgens Kathleen Ferrier een uitvloeisel van gevoelens van superioriteit die heersten in de tijd van de slavernij, maar ook nu nog (soms onbewust) een rol spelen. Zij vindt het prima dat Rutte namens de regering excuses heeft gemaakt voor het Nederlandse slavernijverleden, maar daarmee is de zaak nog niet afgesloten. De komst van een nationaal slavernijmuseum in Amsterdam is een goede eerste stap. Ook de Zaanstreek heeft met de productie van hout voor slavenschepen een directe band met het slavernijverleden.
Kathleen Ferrier pleitte voor de oprichting van een Waarheids- en verzoeningscommissie naar analogie van die in Zuid-Afrika onder leiding van Desmond Tutu. Natuurlijk kunnen we dat in Nederland niet één op één kopiëren; de directe slachtoffers zijn immers al overleden. In Nederland zullen we nieuwe taal en rituelen moeten vinden om met elkaar tot verzoening te komen. Dat proces zou ertoe moeten leiden, dat zowel de nakomelingen van tot slaaf gemaakten, als witte Nederlanders die bang zijn dat zij niet meer trots op hun land mogen zijn, zich gehoord en gezien voelen. Hoe dat proces vorm moet krijgen is nog niet uitgekristalliseerd. Kerken zouden daarbij een rol kunnen spelen.
Gevraagd of we niet vooral aandacht moeten besteden aan moderne vormen van slavernij, zoals arbeidsmigratie, zegt Ferrier dat dat zeker van belang is. Zij vindt het echter niet verstandig, dit thema nu al mee te nemen in de discussie rond het Nederlandse slavernijverleden. Gefocust beginnen, lijkt haar beter. Het gesprek kan dan later altijd nog uitgebreid worden.